Het andere verdriet van Rawagadeh
Pia van der Molen een toespraak gehouden op de jaarlijkse Indië herdenking van de 168 Friese gesneuvelden in voormalig Nederlands-Indië en Nieuw-Guinea in de periode 1945-1962. Zij sprak daar over ‘het andere verdriet van Rawagadeh
Citaten toespraak
Hieronder volgen de belangrijkste citaten uit de toespraak van Pia van der Molen:
“De meeste soldaten hebben niet geweten wat zij daar destijds, in die Gordel van Smaragd, zou aantreffen. Orde en Vrede brengen. Dat was de opdracht. Maar ze kwamen terecht in een oorlog, die niet te winnen was. Met aan de ene kant de Nederlandse regering, die om economische redenen vast wilde houden aan haar koloniën. En aan de andere kant Indonesische strijders, die een door hen gestarte guerilla-oorlog begonnen voor een onafhankelijke Republiek Indonesia. Militairen van de TNI en de zogenaamde pemoeda’s die niet schroomden om alles wat met Nederland te maken had te vernietigen, inclusief de Nederlanders zelf. Een oorlog waarin ruim 6000 Nederlandse militairen sneuvelden.
Een oorlog waarin 20.000 Indische Nederlanders door pemoeda’s werden vermoord en waarvan er nog steeds 14.000 worden vermist. Nooit meer teruggevonden.
Een koloniale oorlog ook, waarin dingen gebeurden die het daglicht niet konden verdragen. Niet alleen van Indonesische zijde, maar ook door Nederlandse militairen. Want ook dat is waar”.
Fries bataljon
“ En zo gebeurde het, dat eind zestiger jaren van de vorige eeuw het bataljon 3.9. R.I, uit Friesland in het nieuws kwam. Een aantal van hen, ongeveer 90 man, was betrokken bij een actie in de kampong Rawagadeh op Java. Het was een actie tegen hardnekkige en geweldadige verzetshaarden van Indonesische strijders. Er zouden daar door Nederlandse militairen oorlogsmisdaden zijn gepleegd. Standrechtelijke executies”.
Schadevergoeding weduwen
“Een zaak die tot nu toe de gemoederen beheerst. Enkele jaren geleden werd De Staat der Nederlanden alsnog aan aansprakelijk gesteld voor deze misdaden. Dat gebeurde door advocaat Zegveld, die namens de weduwen van de ge-executeerde Indonesiërs optrad. Zij eiste schadevergoeding.
De Nederlandse Staat bestreed dit door te verwijzen naar een overeenkomst met Indonesië waarin destijds is opgenomen dat er over wederzijdse excessen geen processen gevoerd zouden worden. En ook deed de Nederlandse regering een beroep op verjaring. Advocaat Zegveld bestreed dit en werd door de rechtbank in het gelijk gesteld. De weduwen van Rawagadeh kregen hun smartegeld.
Deelnemer actie
“Dezer dagen sprak ik met de 90-jarige Fokke Dijkstra, de enige nog in leven zijnde Indië veteraan die wél aan de actie heeft deelgenomen, maar niét aan de executies. Over de betaling van de Staat der Nederlanden aan de weduwen van Rawagadeh zei hij tegen mij: “Daarmee zij wij als 3.9.R.I. in zijn geheel voor altijd veroordeeld.”
Geen onderscheid
“Waarom is er geen onderscheid gemaakt tussen schuldige en onschuldige militairen in Rawagadeh? Waarom wordt tot op de dag van vandaag in de pers meestal expliciet, een heel bataljon verantwoordelijk gesteld voor het plegen van oorlogsmisdaden, die door een beperkt aantal militairen zijn gepleegd?
Veteraan Fokke Dijkstra verwoordde naar mij toe zijn verdriet hierover als volgt:
‘Ik ben daaraan niet schuldig. Maar onrechtvaardig is het wel. De Nederlandse regering heeft ons destijds weggestuurd met de boodschap van de 7 December Divisie: Breng Orde en Vrede in Indië.
Een half jaar later moesten wij deelnemen aan een grote actie, die ze Operatie Product noemen. Product. Het ging helemaal niet om Orde en Vrede. Het ging om economische belangen. En dat was een valse voorstelling van zaken’.
Dit is, volgens Pia van der Molen in haar toespraak, "het andere verdriet van 3.9. R.I: een impliciete veroordeling van een heel bataljon voor wat enkelen op hun geweten hebben".
De integrale toespraak van Pia van der Molen op de Indie¨herdenking in Leeuwarden is hier >> te zien.